ابزارهای آموزش در کشور ما و جهان، روزبه‌روز در حال رشد است. تکنولوژی در حال پیشرفت است و تکنولوژی آموزشی دگرگون شده است.
در بسیاری از موارد، دیگر علم از دانشگاه به کسب‌وکارها صادر نمی‌شود و این کسب‌وکارها و افراد غیردانشگاهی هستند که دستاوردهای علمی خود را به دانشگاه‌ها صادر می‌کنند.
در کنار همه این تغییرات و رشد آموزش آنلاین، هنوز آموزش حضوری بخش جدانشدنی و بسیار مهمی از آموزش است. در آموزش حضوری سه واژه کارگاه، سمینار و رویداد و دورهمی بسیار زیاد شنیده و استفاده می‌شود. البته بسیاری برای آن‌ها تفاوتی قائل نمی‌شوند و براساس تعداد افراد برای هر رویداد نام‌گذاری می‌کنند. همین مسئله و عدم توجه به کارکرد جدید رویدادها و آموزش‌های حضوری، موجب آسیب‌های فراوانی نیز شده است.
اگر بخواهم صحیح‌تر بگویم، کارگاه‌ها و سمینارها خود نوعی از رویدادها هستند؛ اما دراینجا منظور من از رویداد یا event همان مفهوم رایجی است که در ایران بیشتر از آن استفاده می‌شود و درواقع به بسیاری از دورهمی‌ها می‌گویند.
شاید تا حدود ۵ سال پیش سمینارها عهده‌دار بخش بزرگی از آموزش و انتقال دانش را شامل می‌شدند. اما امروزه با پدیدار شدن آموزش‌ها و پلتفرم‌های آموزشی آنلاین، دیگر نمی‌توان مانند سابق بر اهمیت آموزشی آن‌ها تاکید کرد.
با ظهور و پرطرفدار شدن پلتفرم‌های دیجیتال، بسیاری تصور می‌کردند که پایان آموزش حضوری نیز نزدیک است. این افراد هم درست فکر می‌کردند و هم خیر.
درست از آن‌جا که بسیاری از شیوه‌های حضوری درعمل نه‌تنها کارکرد خود را از دست داده‌اند، بلکه حتی در مقابل آموزش‌های آنلاین هیچ مزیت رقابتی چه از نظر کیفیت و چه قیمت، ندارند.
تصور کنید فردی که تمایل به یادگیری فتوشاپ دارد، به‌جای اینکه میلیون‌ها تومان هزینه کند، مسافتی را طی کند و روزها برسرکلاس حضوری یک موسسه حاضر شود (که بیشتر هزینه هم بیشتر بابت تبلیغات آن موسسه پرداخت شده است تا کیفیت آن)، می‌تواند با تنها چند ده هزار تومان در یک دوره آنلاین آن هم در هر نقطه جغرافیایی که دوست دارد، شرکت کند.
و غلط از آن جهت که این نوع آموزش کارکرد خودش را به شکل دیگری و با مدل‌ذهنی جدیدی پیدا کرده است.
کارکرد کارگاه‌های حضوری
به نظرم در عصر جدیدی که هستیم و به دلیل دسترسی آسان و استفاده فراوان از آموزش‌های آنلاین و محتوای دیجیتال، مخاطب ما دچار انباشت شدید اطلاعات شده است. اطلاعاتی که هیچ‌گاه به عمل تبدیل نشده‌اند.
در اینجا فرصت بسیار عالی برای کارگاه‌های آموزشی است که بتوانند این باگ را برطرف کنند. در واقع می‌توان از کارگاه‌های عملی به عنوان مکمل برای محتوای دیجیتال استفاده کرد.
اگر بخواهم در اینجا مثال شفافی بزنم، می‌توانم آموزش را به قرمه‌سبزی تشبیه کنم. اگر قرمه‌سبزی‌خور حرفهای باشید، می‌دانید که لذت قرمه‌سبزی در پخت دوم و اصطلاحا جا افتادن آن است.
به‌نظرم آموزش دیجیتال دربسیاری از موارد می‌تواند پخت اول قرمه‌سبزی باشد و اطلاعات و دانش کامل را به ما بدهد و سپس کارگاه‌های حضوری پخت دوم باشند و محتوا را برای ما جا بیندازند.
کارکرد سمینارها
در چند خط قبل گفتم که سمینارها کارکرد آموزشی خالص را از دست داده‌اند و اگر کسی یا موسسه‌ای هنوز به این کارکرد اعتقاد دارد-حداقل در ظاهر- و اقدام به برگزاری سمینارهای آموزشی می‌کند، بدانید که از آن سود خوبی بدست می‌آورد.
کافی است نگاهی به بیلبوردها یا صفحه‌های اینستاگرامی که سمینارهای یک روزه‌ای را تبلیغ می‌کنند و در آن ادعا می‌کنند که می‌خواهند در یک سمینار ۳ ساعته به شما تبلیغات و فروش و بازاریابی و ارتباط با مشتری و … را در دوران رکود آموزش دهند، بیندازید.
اما اگر برای سمینار کارکردهای جدیدی درنظر بگیریم، می‌تواند ابزاری به شدت موثر باشد. به نظرم سمینارها مراحل قبل و بعد یک کارگاه یا دوره بلند مدت آموزشی یا حتی یک کتاب هستند.
می‌توانیم قبل از یک کارگاه سمیناری بگذاریم و درآن کارگاه خود را معرفی کنیم. البته در اینجا نیز باید اصول محتوا، بازاریابی محتوا و صنعت آموزش را بشناسیم و در این سمینار بیشتر به چرایی‌ها و سوالات متداول ذهن مخاطب پاسخ دهیم.
نه اینکه مانند بسیاری از سمینارهای مد امروز که رایگان هستند؛ اما در آخر می‌خواهند به زور و هزاران التماس به تو چیزی را قالب کنند. به این‌ها می‌گوییم سمینارهای بندازی.
کارکرد دیگر سمینارها می‌تواند پس از دوره‌های بلندمدت آنلاین و غیرآنلاین باشد. سمیناری با کارکرد مرور مجدد محتوا و آموزش‌ها.
و اما رویدادها و دورهمی‌ها
جذاب‌ترین چیزی است که در صنعت آموزش وجود دارد، رویدادها و دورهمی‌ها است. نه آموزشی در کار است، نه تعهدی، نه تمرینی و کلی هم خوش می‌گذرد.
به علت همین جذابیت است که امروزه می‌بینیم بیشترین نوع و تعداد رویدادها و دورهمی‌ها را در ایران برگزار می‌کنیم و با عناوین عجیب و غریب.
آیا من با رویدادهای دورهمی مخالف هستم؟
پاسخ من به این سوال هم بلی و خیر است.
دورهمی عالی است، خیلی هم عالی است؛ اما از جایی مخالفت من شروع می‌شود که به آمارها و نتایج نگاه می‌کنم. جایی که تعداد رویدادهای دورهمی و افرادی که در آن‌ها شرکت می‌کنند از کارگاه‌های آموزشی، از آمار کتاب‌خوانی، از تعداد متخصصین -واقعی- حتی در همان حوزه‌ای که رویداد درباره آن برگزار می‌شود، بیشتر است.
اصولا کارکرد دورهمی برای ارتباطات انسانی است و البته همچنین تفریحی برای فعالان آن حوزه موردنظر است.
اعتقاد دارم که کسی حق دارد مثلا در یک دورهمی استارت‌آپی حضور پیدا کند که حداقل در ۵ دوره بلندمدت حضوری و آنلاین شرکت کرده باشد، تمرین کرده باشد، فعال شده باشد یا حداقل ۱۰ کتاب در آن حوزه خوانده باشد و سپس برای تفریح در میان این آموزش‌ها و فعالیت‌های سخت و همچنین انگیزه گرفتن از دیگران، به دورهمی ماهیانه‌ای نیز برود و هوایی تازه کند و دوستان جدیدی پیدا کند و از تجربیات آن‌ها نیز استفاده کند.
اما چیزی که اکنون مشاهده می‌شود این است که رویدادهای دورهمی عملا جایگزین آموزش‌های پدر و مادر دار شده‌اند. چرا؟ چون لذت‌بخش است. در واقع به‌نوعی همان دیکسو و کاباره‌ای است که کلاه شرعی برسر خود گذاشته است و کسی که درآن شرکت می‌کند به خود و دیگران پز روشنفکری و حضور در فضای آموزشی را می‌دهد.
اگر فکر می‌کنید که من اشتباه می‌کنم، کافی است سری به آمار،خروجی و نتایج افراد حاضر و همیشه حاضر در این رویدادها بزنید.
البته بسیاری از دوستان اعتقاد دارند که این رویدادها می‌توانند فضایی مناسب برای آشنایی و علاقه‌مند شدن افراد تازه‌کار باشند. دقیقا با حرف آن‌ها موافقم؛ اما متاسفانه کارکرد آن‌ها برای این موضوع بسیار ناچیز است. اگر هدف آشنایی باشد حضور در ۲ جلسه یک رویداد کافی است.
اما گفتم که موافق هم هستم؛ اما به عنوان کارکرد واقعی خود یعنی دورهمی و خوش‌گذرانی افرادی همفکر و همچنین آشنایی با افراد بیشتر و اشتراک تجربیات.
اما این باید بعد از آموزش‌های جدی باشد و به‌هیچ عنوان جایگزینی برای آموزش و تمرین نیست.
اگر بخواهم حرفهای پرتعداد و پراکنده‌ام را خلاصه بگویم:
تنها راه رشد، حرفهای شدن و اثربخشی، آموزش‌های بلندمدت است. آموزش‌هایی همراه با تمرین‌های عملی.
هر رویداد و سمینار کوتاه مدتی البته که بد نیست، بلکه کارکرد متفاوتی دارد.
کارکردهایی را که به‌نظرم باید برای استفاده موثرتر از هر نوع رویداد درنظر گرفت به شرح زیر است:
سمینار: معرفی و آشنایی، متقاعدسازی، مرور و عمیق‌سازی
کارگاه آموزشی بلندمدت: پرورش تخصص‌ها و مهارت‌های حرفهای برای کسب یک نتیجه
رویدادهای دورهمی: ارتباطات کاری و حرفهای، تفریح و سرگرمی
اگر از همان ابتدا با کارکرد هرکدام آشنا باشیم، از هرکدام درحد خودش انتظار داریم …
#حرف اضافی: فضای حرف‌نوشته‌ها غیررسمی است و برخلاف سایت آموزشی‌ام ممکن است نوشته‌ها دچار ساختار منظمی نباشند و حتی دارای اشکالات نگارشی نیز باشند. از این بابت پوزش مرا بپذیرید؛ این‌ها تنها حرف‌هایی در دل است که نوشته می‌شوند.
